Башҡорт теле яңы терминдар менән тулыланды

Башҡорт дәүләт университеты лингвистары башҡорт телен ғилми-мәғариф тематикаһы буйынса 300 яңы термин менән байытты. Яңы лексика БДУ-ла алдан әҙерләнгән уникаль лингвистик онлайн-сервис – башҡортса-русса-инглизсә аңлатмалы һүҙлек составына индерелгән. Уны файҙаланыу Башҡортостан студенттарына, уҡытыусыларға һәм ғалимдарға милли-мәҙәни мираҫты һаҡлап ҡалып, ғилми белемен киңәйтергә мөмкинлек бирәсәк.

Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте милли телдең неологизмдары индерелгән өс телле онлайн-һүҙлектең составын раҫланы. Һәр терминдың башҡорт, рус һәм инглиз телдәрендәге төрлө стилдәге текстарҙа тәржемәһе, билдәләнеше һәм ҡулланыу миҫалдары бар.

Башҡорт теленә түбәндәге академик неологизмдар индерелгән:

     - ҡабул итеүҙең контроль һандары – ‘контрольные цифры приема’ (admission quotas);

     - модулле-рейтинг (баһалау) системаһы – ‘модульно-рейтинговая система’ (module-rating system);

     - мобиль уҡыу-уҡытыу/мобиль белем биреү – ‘мобильное обучение’ (англ.: M-learning);

     - aкадемик мобиллек – ‘академическая мобильность’ (academic mobility);

     - һығылмалы күнекмәләр – ‘гибкие навыки’ (англ.: soft skills);

     - түңкәрелгән класс/ысулы алымы – ‘метод перевернутого класса’ (англ.: flipped classroom method);

     - шәхси йүнәлешле уҡытыу – ‘студентоцентрированное обучение’ (learner-centered education);

     - икеләтә диплом программаһы – ‘программа двойных дипломов’ (англ.: dual diploma programme);

     - онлайн-уҡытыу, электрон уҡытыу (электрон белем биреү) – ‘онлайн-обучение, электронное обучение’ (E-learning), и т.д.

«Әҙерләмә махсус баҫмаларҙа йәки онлайн-ресурстарҙа сағылыш тапмаған билдәле бер тармаҡтың терминологик системаһын тәртипкә һалырға ярҙам итә. Шулай итеп, һүҙлек башҡорт теленең республикабыҙҙың дәүләт теле булараҡ уңышлы ҡулланылыуы өсөн «тел төҙөлөшө»нөң мөһим бер өлөшөнә әүерелде», - тип аңлатма бирҙе филология фәндәре кандидаты, Башҡорт дәүләт университеты доценты Рената Лоҡманова.

Башҡорт телен яңы лексика менән тулыландырыу Башҡорт дәүләт университетының селтәрле белем биреү программаларын киңерәк танытыуға булышлыҡ итәсәк. Ғалимдар билдәләүенсә, онлайн-һүҙлекте үҫтереү буйынса эш дауам ителәсәк, ул яңы һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр менән тулыланасаҡ.

Был эш “Фән һәм университеттар” милли проектына (национальный проект “Наука и университеты”) ярашлы, Мәғариф һәм фән министрлығының “Өҫтөнлөк-2030” программаһы буйынса башҡарылған.

Сығанаҡ һәм фото: minobrnauki.gov.ru